نسبت ژئوپلیتیکی امنیت زیست‏محیطی و توسعه پایدار؛ مطالعه موردی دریاچه ارومیه

ژئوپلیتیک انتقادی در قالب نقد رویکردهای سنتی و طرح مفاهیم زیستی، در نقش نقاد الگوی توسعهِ مخرب محیط زیست سر بر آورده است. در این میان، سود‏انگاری برخاسته از اندیشه­ مدرنیته و رویکرد سخت­افزارانه، به همراه کوشش برای توسعه و تأمین نیازهای جمعیت، زیست­بوم­های مختلف را دچار تخریب کرده و نتایج آن در قالب تشدید مخاطرات محیطی نمود یافته­ است. از این رو، ارزیابی پایداری محیط زیست در فرایند توسعه با چالش­ مواجه شده است. داده­های مقاله حاضر، ناظر بر این واقعیتند که در ایران نیز اندیشه توسعه‏گرا عمدتاً ماهیتی کم‏توجه به ارزیابی پایداری زیست‏محیطی داشته است. برآوردها نشان می­دهند وسعت دریاچه ارومیه متأثر از عوامل طبیعی و انسانی، کاسته شده است. چنانچه روندهای موجود ادامه یابند، دریاچه خواهد خشکید که پیامدهای فاجعه‏باری به دنبال خواهد داشت. از این­رو، برنامه­ریزی در این بخش باید متوجه عوامل انسانی این فاجعه زیست‏محیطی در قالب تغییر الگوی کشت و تغییر الگوی زیست، به دلیل تغییر اقلیم باشد.